Očni kapci štite naše oči, a treptanjem ih premazuju suzama, kao što brisači čiste vetrobransko staklo na automobilu. Za ispravno obavljanje ove fukcije potrebno je da očni kapci imaju očuvan oblik, položaj I tonus.
Poznato je da su oči i očni kapci najzapaženiji deo lica. Samim tim, subjektivna percepcija promena, koje dovode do opuštene kože kapaka ili spuštenih kapaka, često ima negativnu estetsku konotaciju. Isto se odnosi I na pojavu podočnjaka ili kesica ispod očiju. Poseban estetski problem predstavljaju izrasline (tumori) očnih kapaka, koji mogu biti dobroćudni ili zloćudni.
Korektivne operacije očnih kapaka se mogu podeliti na funkcionalne I estetske. Najčešće funkcionalne operacije podrazumevaju podizanje I zatezanje očnih kapaka. Podizane očnih kapaka se vrši kod operacije ptoze, odnosno spuštenih kapaka, dok se zatezanje vrši kod opuštenih kapaka, odnosno njihovog laksiteta. U svakodnevnom rečniku se pod podizanjem kapaka često misli na uklanjanje viška kože gornjih kapaka, dok se pod zatezanjem kapaka misli na korekciju podočnjaka.
Blefaroplastika gornjih kapaka podrazumeva uklanjanje viška kože gornjih kapaka, a u određenim situacijama I delimično uklanjanje masnog tkiva kapka, koje pravi ispupčenje, odnosno potiskuje kožu prema napred.
Ukoliko postoji višak masnog tkiva u jednom delu kapka, a manjak u drugom, može se izvršiti premeštanje masnog tkiva kapka (transpozicija masti).
Upšteno govoreći, postoje dve vrste blefaroplastike donjih kapaka. Kod mladih osoba, kod kojih su izraženi “podočnjaci”, odnosno prominentni masni jastučići donjih kapaka, a koža kapaka ima dobar tonus, radi se tzv. Transkonjunktivalna blefaroplastika, odnosno blefaroplastika bez reza na koži. Kod ove operacije se vrši delimično uklanjanje masnog tkiva kapka, kroz rez na unutrašnjem delu kapka. Nakon ove operacije nije potrebno uklanjanje šavova u post-operativnom periodu.
U slučaju da, pored prominentnih masnih jastučića, postoji I opuštenost kože donjeg kapka, potrebno je uraditi blefaroplastiku donjeg kapka sa rezom na koži, koji se nalazi ispod trepavica. Pored pažljivog uklanjanja viška kože kapka, vrši se I zatezanje kapka, kao I delimično uklanjanje ili transpozicija masti. Kožni šavovi se skidaju nakon 7 dana.
Određeni funkcionalni i estetski poremećaji očnih kapaka se mogu korigovati bez vidljivog hirurškog reza na koži. Ovo se prevashodno odnosi na korekciju spuštenih kapaka, odnosno ptoze, kao I na korekciju podočnjaka. Treba napomenuti da se ne mogu sve vrste ptoza korigovati na ovaj način.
Na primer, ukoliko, pored spuštenosti gornjeg očnog kapka, postoji I opuštena koža kapka, tada je neophodno uraditi I simultanu blefaroplastiku (uklanjanje viška kože gornjeg kapka), što zahteva da se napravi rez na koži.
Takođe, ukoliko, pored ispupčenih podočnjaka, postoji I višak kože donjih kapaka, potrebno je uraditi simultanu blefaroplastiku (uklanjanje viška kože donjih kapaka).
Priprema za operaciju kapaka zavisi, pre svega, od vrste anestezije u kojoj će se vršiti operacija. Kod male dece se operacije kapaka vrše u opštoj anesteziji.
Kod odraslih osoba se većina korekcija očnih kapaka, vrši u lokalnoj anesteziji.
Lokalna anestezija se često kombinuje sa davanjem lekova protiv bolova I za umirenje u venu.
Od vrste anestezije, kao I od složenosti operacije, zavisiće nalazi koje je potrebno pripremiti za operaciju.
Veoma je važno da se pre operacije, pravovremeno, prekinu svi lekovi I suplementi koji utiču na zgrušavanje krvi. Imajući u vidu bogatu prokrvljenost očnih kapaka, rizik od pojačanog krvarenja za vreme operacije, kao I stvaranje krvnih podliva nakon operacije, ovde je povišen.
U određenim slučajevima, kao što je operacija podočnjaka, markiranje, odnosno obeležavanje specijalnim markerom, vrši se u sedećem položaju pre same operacije. U ostalim slučajevima markiranje reza na očnom kapku, vrši se nakon dezinfekcije kože I pokrivanja specijalnom pokrivkom, kojom se čuva sterilnost operativnog polja.
Generalno pravilo je da se, kad god je moguće, hirurški rez postavlja I linijama nabiranja kože kapka (bore), da bi se umanjila vidljivost postoperativnog ožiljka na kapku.
U slučaju lokalne anestezije, pre davanja injekcije lokalnog anestetika, anesteziolog daje u venu sredstvo protiv bola I za opuštanje. Nakon toga, hirurg daje injekciju koja u sebi sadrži anestetik I sredstvo za skupljanje krvnih sudova regije koja se operiše (adrenalin).
Jedno od najčešćih pitanja pacijenata je: “Da li je operacija laserska?”. Postoji više načina sečenja tkiva tokom operacije. Najčešči I najstariji način je pravljenje reza pomoću skalpela I mikrohirurških instrumenata. Ova način pravljenja reza najmanje oštećuje tkiva I ostavlja najmanje vidljiv ožiljak, a tokom operacije vrši se samo ciljana koagulacija krvnih sudova koji krvare (bipolarna dijatermija).
Hirurški rez se može vršiti I pomoću elektrohirurških I radiotalasnih aparata,kao I pomoću lasera. Prednost ovih aparata je što se prilikom pravljenja reza istovremeno vrši koagulacija (spaljivanje) krvnih sudova, što umanjuje krvarenje tokom operacije, međutim termičko (toplotno) oštećenje tkiva uvek postoji u manjoj ili većoj meri.
Šavovi koji se postavljaju za vreme operacije se, najuopštenije, mogu svrstati u trajne I razgradljive. Kad je u pitanju šav na koži, prva vrsta šava se mora izvaditi nakon određenog vremenskog perioda, dok se druga vrsta može ostaviti da se spontano razloži, što je najčešće slučaj kod male dece.
Ukoliko je operacija očnog kapka jednostrana, može se postaviti zavoj (sterilna gaza) preko tog oka. Međutim, ako je korekcija kapka obostrana, na operativne ranice na kapcima se postavljaju specijalne sterilne lepljive tračice (steri-strip).
U post-operativnom periodu treba izbegavati naprezanje I sportske aktivnosti u periodu od 14 dana, da ne bi došlo do razdvajanja ivica rane (dehiscencija) I do stvaranja krvnih podliva (hematom).
Još jedno od najčešćih pitanja je:”Kada će se povući otok I krvni podlivi na kapcima nakon operacije?”. Brzina povlačenja otoka I krvnih podliva je individualna I zavisi od više faktora. Generalno bi se moglo reći da, do 14 dana nakon operacije, ne bi trebalo planirati prisustvovanje društvenim I javnim događajima, od značaja za pacijenta.
Terapija u post-operativnom periodu obično podrazumeva toaletu operativnih ranica specijalnim vlažnim maramicama, kao I primenu kapi I masti za oči.
Video: